مسجد البیعهمسجد البیعه مسجدی در مکه است. ۱ - پیشینه مسجد البیعهمسلمانان یثرب در مکه، در جمره عقبه برای نخستین بار با رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بیعت کردند و پس از آن بود که اسلام در مدینه گسترش یافت. در محل این بیعت، مسجدی ساختند که به نام مسجد البیعه شهرت یافت. ۲ - زمان تأسیس مسجد البیعهبنای فعلی، بسیار کهن است و کتیبه ای کوفی در آن وجود دارد. ممکن است بنای آن در قرن نهم یا دهم انجام گرفته باشد و کتیبه را از دوره های قبل نگاه داشته باشند. به نقل از ابن فهد، مسجد البیعه در سال ۱۴۴ هجری ساخته شده است. این مطلب بر اساس کتیبه ای بوده که در مسجد البیعه وجود داشته است. ۳ - موقعیت جغرافیایی مسجد البیعهوی در ذیل حوادث آن سال می نویسد: در این سال مسجدی بنا شد که آن را مسجد البیعه می نامند؛ این مسجد در نزدیکی عقبه قرار دارد، جایی که حدّ نهایی منا از طرف مکه است و آن، در شِعبی قرار دارد، دست چپ کسی که از منا به سوی مکه می رود. فاصله مسجد البیعه تا جمره عقبه یک غلوه یا اندکی بیشتر است. [۱]
اتحاف الوری، ج۲، ص۱۸۰.
غلوه به فاصله ای می گویند که یک تیر می رود.۴ - بازسازی مسجد البیعههمو در ذیل حوادث سال ۶۲۰ می نویسد: خلیفه عباسی مستنصر بالله، در این سال مسجد البیعه را که در نزدیکی منا است، تعمیر کرد. [۲]
اتحاف الوری، ج۳، ص۳۸.
۵ - توجه مسلمانان به مسجد البیعهمسجدالبیعه از مساجد مورد توجه حجاج طی قرن ها بوده است. ابن تیمیه که سنت دوری از اماکن متبرک را پایه گذاری کرده، به صراحت از این مسجد و این که محلی متبرک باشد، بدگویی کرده است. [۳]
اقتضاء صراط المستقیم، ص۴۲۶.
این نشان می دهد که در عصر وی مسلمانان به شدت به این مسجد علاقه‌مند بوده و در آن رفت و آمد داشته اند.۶ - مساحت مسجد البیعهمساحت مسجد در آخرین بازسازی ۳۷۵ متر مربع و بدون سقف بوده است. اخباری در باره بازسازی آن در دوره عثمانی توسط سلاطین ترک نقل شده است. همچنین آمده است که دو کتیبه در این مسجد وجود دارد؛ یکی به ساخته شدن آن به دست ابوجعفر منصور در سال ۱۴۴ هجری و دیگری به ساخته شدن آن در دوران مستنصر عباسی در سال ۶۲۹ اشاره دارد. [۴]
التاریخ القویم، ج۶، ص۲۸.
در شعبان ۱۴۲۲ همراه دوست ارجمند جناب آقای محمدحسین فلاح زاده از آن دیداری کردیم، به همان صورت باقی بود و درِ آن کنده شده بود. همین وضعیت در سال ۱۴۲۳ نیز ادامه داشت.۷ - نقل فاکهی در مورد بیعت عقبهفاکهی در کتاب اخبار مکه به طور مفصل داستان بیعت عقبه را ذیل عنوان مسجدالبیعه نوشته و اسامی کسانی از انصار را که در آن شبِ ترسناک در عقبه با رسول خدا(صلی الله علیه وآله)بیعت کردند، آورده است. در همین شب بود که امام علی(علیه السلام) در کنار محل ورودی شعب مراقب بود تا دشمنان به اینجا نفوذ نکنند. [۵]
فاکهی، اخبار مکه، ج۴، صص۲۴۵ ـ ۲۳۱.
۸ - پانویس
۹ - منبعآثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۴۲و۱۴۳، رسول جعفریان. رده‌های این صفحه : مساجد مکه
|